Link Translations Türkiye Facebook hesabında
dünyadan çeviri haberleri başlığıyla 19 Eylül 2017 tarihinde şöyle bir durum
güncellemesi yayınladı:
“Norveç’in devlet petrol kurumu Statoil'in
ücretsiz bir çevrimiçi çeviri aracıyla kurumsal belgelerini çevirtmesi sonucu
hassas bilgileri sızdırıldı. Buna sebep olarak aracın, çevrilmesi için yüklenen
verileri bulut sisteminde saklaması gösterildi.
Çeviri aracını geliştirenler, aracın
algoritması için gönüllü çevirmenlerle çalıştıklarını ve araca yüklenen
belgelerin çevirmenlerin yararlanması amacıyla kamuya açık olduğunu
duyurduklarını söyledi.”
Bu
haber, çeviri teknolojisinin bilinçsiz kullanımı sonucu yaşanan veri sızıntısı
haberlerinin ne ilki ne de sonuncusu olacak. Çeviri teknolojisinin olanaklarını
değerlendirmekte fayda var. Ancak bulut tabanlı sistemleri ve özellikle
ücretsiz sunulan çeviri araçlarını ve çeviri hizmetlerini kullanırken dikkatli
olmak gerek. Kullandığınız hizmetin kullanım şartlarıyla ilgili mutlaka bir
kullanıcı sözleşmesi vardır. Bunu dikkatle okumak ve verilerinizin korunup
korunmadığından, korunuyorsa ne şekilde korunduğundan emin olmak gerek. Aksi
halde istenmeyen veri sızıntısı durumları ile karşı karşıya kalıp büyük bedeller
ödemek gündeme gelebilir.
Bu sözleşmeler ne yazık ki uzun ya da sıkıcı
bulunup okunmuyor ancak satır satır okuyacak zamanınız ya da enerjiniz olmasa
bile en azından tarayarak okumakta fayda var. Örneğin pek çok kişi ücretsiz
Google Çeviri hizmetinden faydalanıyor. Ancak bilmiyorum hepimiz farkında mıyız
girdiğiniz her metin ya da metin parçası Google tarafından saklanıyor. Yani
bunlarda gizlilik gerektiren herhangi bir içerik olsa da farkında olarak veya
olmayarak Google’la paylaşmış ve gizliliğini tehlikeye atmış oluyorsunuz. Çünkü
Google Hizmet Şartları’nda şu ifadelere yer veriyor:
“Hizmetlerimize içerik yüklediğinizde,
ilettiğinizde, gönderdiğinizde, Hizmetlerimizde içerik depoladığınızda ve
Hizmetlerimizden içerik aldığınızda (veya tüm bunları Hizmetlerimizi
kullanarak yaptığınızda), Google’a (ve birlikte çalıştığımız kişi ve
kuruluşlara) söz konusu içeriği kullanma, barındırma, depolama, yeniden
üretme, değiştirme, türev çalışmalar oluşturma (içeriğinizin Hizmetlerimizde daha
iyi kullanılabilmesi için yapılan çeviri, adaptasyon ve diğer
değişiklerden kaynaklanan çalışmalar gibi), iletişimde kullanma,
yayınlama, kamuya açık olarak sunma, kamuya açık
olarak görüntüleme ve dağıtmaya yönelik dünya genelinde bir
lisans vermiş olursunuz.” Kaynak: https://www.google.com/policies/terms/
Uzun lafın kısası Google Çeviri’ye
yüklediğiniz her türlü içerik Google tarafından kullanılabilir. Eğer içeriğiniz
gizlilik arz ediyorsa mutlaka ama mutlaka kullandığınız aracın hizmet
şartlarını/sözleşmelerini dikkatle okuyun. İçeriğinizin gizliliği
korunmayacaksa o aracı kullanmayın. Çünkü ücretsiz hizmet aldım derken aslında
kendinizi daha büyük bir bedel ödemeye itiyorsunuz.
Ücretsiz araçların çeviri eğitiminde kullanımı
da oldukça yaygın. Kendi bilgisayarınıza yükleyerek kullandığınız ve uzak sunuculara
veri aktarımı yapmayan araçlarda sorun yaşanmıyor. Ancak çevrimiçi sistemlerin
kullanımında eğitimcilerin de bilinçli olması ve öğrencilerini uyarması önemli.
Çünkü öğrencilere gerçek metinler sunmak gerçeğe yakın senaryolarda çeviri
yapmalarını sağlamak ve motivasyonlarını artırmak için eğitimciler bazen
kendilerinin çevirdikleri kaynak metinleri öğrencilerine sunabiliyorlar. Bu
metinler eğer gizlilik arz ediyorsa veya eğitimci hizmet verdiği çeviri
işletmesi ile gizlilik sözleşmesi imzalamışsa ve bu kaynak metinleri izin
almadan olduğu haliyle öğrencilerine sunuyorsa öğrenciler çeviri yapmak için
çevrimiçi araçlardan faydalandıkları zaman hukuki sorunların yaşanması olası.
Bu nedenle derslerimde genellikle herkesin kullanımına açık, çevrimiçi ortamda
yayınlanmış metinlerle çalışmayı tercih ediyorum.
Hep dediğim gibi teknoloji hayatımızı
kolaylaştırmak için var. Ama bilinçli kullanılmadığında dert açmayacağının
sözünü vermek zor!
